Czy można robić zdjęcia w sklepie?

Ludzie bardzo często robią zdjęcia w sklepie. Chcą się upewnić,w których spodniach lepiej wyglądają, sprawdzić opinię o danym produkcie i porównać jego cenę, lub po prostu zrobić fotkę ciekawemu produktowi. Czasami zdarza się, że pracownik sklepu lub ochroniarz podchodzi do fotografującego klienta i prosi (bardziej lub mniej grzecznie) o zaprzestanie robienia zdjęć, a nawet o skasowanie pliku. Pracownik uzasadnia to zakazem fotografowania w sklepie, ale czy ma do tego prawo?

W ponad 80% sklepach w Polsce mamy zakaz robienia zdjęć.
Właściciele wywieszają na ścianach swoich sklepów tabliczki z przekreślonymi aparatami, tłumacząc to ochroną wizerunku, lub tajemnicą handlową. Ich argumenty jednak łatwo obalić. Ochrona wizerunku w prawie polskim dotyczy tylko osób, (a nie przedmiotów czy ekspozycji sklepowych), natomiast tajemnica handlowa (wg. art. 11 ust 4. ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji) obejmuje tylko nieujawnione do wiadomości publicznej informacje - czyli opisy produktów, ceny, opakowania i wystawy sklepowe są informacjami jawnymi. Każdy może się z nimi swobodnie zapoznać na własny użytek, oferta sklepu nie jest tajemnicą firmy. 

Większość sklepów, która decyduje się na wprowadzenie zakazu fotografowania, ogranicza się tylko do wywieszenia tabliczki, nie umieszczając tego zapisu w swoim regulaminie. Ponadto, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów stwierdził , że nie ma przepisów, które zakazywałyby robienia zdjęć w sklepach. Zasady i regulamin muszą być klientowi jasno zakomunikowane już przy samym wejściu, tak aby wiedział, czego może się tam spodziewać.
Tymczasem w niektórych sklepach kierownictwo pytane o regulamin wskazuje tylko piktogramy na drzwiach (przekreślony aparat, przekreślonego psa, przekreślone lody), a proszone o regulamin w postaci pisemnej - rozkłada ręce. A Konstytucja mówi, co nie jest wyraźnie zabronione przez prawo, jest dozwolone. 

Sklep może wprowadzić zakaz robienia zdjęć, ale w zasadzie nie może go wyegzekwować, ponieważ jest miejscem publicznym i właściciel nie ma aż takiej swobody ustanawiania zasad jak w przypadku przestrzeni prywatnej.

Warto znać prawo
Personelowi sklepu nie przysługuje prawo do egzekwowania żądania opuszczenia sklepu przez klienta. Uprawnienie takie mają bowiem wyłącznie licencjonowani pracownicy ochrony i to w ściśle określonych sytuacjach, na przykład w razie zakłócenia porządku. W przypadku przymusowego wyprowadzenia klienta ze sklepu jego personel naraża się na zarzut naruszenia nietykalności cielesnej konsumenta, co stanowi przestępstwo (art. 217, 217a kodeksu karnego). W przypadku zatrzymania klienta robiącego zdjęcia lub skanującego pracownicy sklepu mogą zostać nawet oskarżeni o pozbawienie go wolności (art. 189 kodeksu karnego). Wszelkie groźby kierowane do klientów, w szczególności groźba wezwania policji, mogą zostać uznane za zabronione groźby karalne (art. 190 kodeksu karnego). Wobec konsumenta, który wbrew zakazowi robi zdjęcia lub skanuje produkty, nie może być także zastosowana, jako pewnego rodzaju "kara" za jego niewłaściwe w ocenie pracowników sklepu zachowanie, odmowa sprzedaży wybranych przez niego artykułu. Taka reakcja personelu sklepu może bowiem stanowić wykroczenie sprzedawcy zabronione przez kodeks wykroczeń (art. 135 kodeksu wykroczeń). (źródło KLIK KLIK KLIK)

Pamiętajmy, ani ochrona, ani sprzedawca w sklepie nie mogą się domagać usunięcia zdjęcia a także okazania czy wydania sprzętu, którego klient używał do robienia fotografii. Stanowiłoby to bowiem naruszenie prawa konsumenta do własności urządzenia.
Klient, który na własny użytek fotografuje produkty czy skanuje kody kreskowe, w celu rozeznania przed zakupem, korzysta z prawa do swobody wyboru.
Nawet jeśli przyjąć, że sprzedawcy mogą regulować zachowanie klientów w swoich sklepach i wprowadzać zakazy fotografowania, to pozostaje jeszcze kwestia, czy skanowanie kodów kreskowych można uznać za robienie zdjęć?
Chociaż podczas skanowania telefon rzeczywiście korzysta z obiektywu, to jednak nie zachowuje fotografii, a jego rola sprowadza się do czytnika laserowego...

Jeśli chodzi o publikacje powstałych zdjęć, nie jest to niestety kwestia wyraźnie uregulowana w przepisach. Prawo autorskie pozwala publikować bez zgody uprawnionego „utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach, jednakże nie do tego samego użytku” (art. 33 pkt 1 pr. aut.), ale rozpowszechnienie fotografii obiektu nie może prowadzić do naruszenia dóbr osobistych właściciela. Wszystko więc zależy od celu, zakresu, okoliczności oraz przedmiotu, którego zdjęcie jest rozpowszechniane.

Co sądzicie o tym? Zapraszam do wyrażania opinii w komentarzach!